4. Duurzaamheid

De NME geeft mede invulling aan thema's voeding, beweging en gezondheid. Binnen de NME worden inwoners, waaronder kinderen, voorzien van kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van natuur en milieu. Gecombineerd met een goed ontwikkeld waardebesef wordt er een basis gelegd om bewuste keuzen te maken ten aanzien van een duurzame en leefbare samenleving.

We ontwikkelen beleid om de verduurzaming van monumenten te bevorderen.
Het archeologisch beleid is inmiddels ruim 10 jaar oud. We gaan dit herzien. Hierbij brengen we WOII archeologie in kaart. De archeologische kaarten van de voormalige gemeenten Rijnwaarden en Zevenaar stemmen we op elkaar af. De archeologische restanten van de Romeinse Limes worden mogelijk Unesco Werelderfgoed. We gaan het in ieder geval beschermen door het aan te wijzen als monument. De Limes wordt meegenomen in het VTE-beleid.
Nieuw erfgoedbeleid wordt ontwikkeld in het kader van de harmonisatie.
In het kader van harmonisatie brengen we het niveau van bescherming van monumentale objecten in de voormalige gemeente Rijnwaarden op het niveau van de oude gemeente Zevenaar, door inventariseren, onderzoeken en mogelijk aanwijzen als gemeentelijk monument.
Steeds meer monumentale kerken komen leeg te staan. Samen met de kerken en samenleving ontwikkelen we beleid om te kijken hoe we de kerken toekomstbestendig maken.

Voor het slagen van de energietransitie is een ander economisch model nodig: de Circulaire Economie. Hiermee optimaliseren we hergebruik én minimaliseren we waardevernietiging. Het Rijk heeft hier het Rijksbrede programma Circulaire Economie 'Nederland circulair in 2050' voor opgesteld. Wij vertalen dit concreet naar een:

• andere wijze van ontwerpen (planvorming, openbare ruimte e.d.)
• andere wijze van opdrachtverlening (aanpassen inkoop- en aanbestedingsbeleid e.d.)
• andere financiële afwegingen (zoals Total Cost of Ownership, het 'ontschotten' van potjes e.d.)
• een andere werkwijze van afval naar grondstof (in samenwerking met bedrijven, waterschap en gemeenten).

De Zevenaarse routekaart is de start van de uitvoering om in 2023 Circulaire Economie geïmplementeerd te hebben, onderdeel is inkoop- en aanbesteding.

Wij streven in 2025 naar een energieneutrale eigen organisatie. Hiervoor voeren we projecten uit op het gebied van gebouwen en vastgoed, bedrijfsvoering en mobiliteit.

Eind 2019 is de monitoringstool de CO2-Prestatieladder ingevoerd waarmee de CO2- en energieprestaties van de eigen organisatie gemeten kan worden. Op basis van de CO2 prestatielader is een uitvoeringsprogramma opgesteld. Voor het ondersteunen van de uitvoering en voor de monitoring om bij te kunnen sturen zijn extra middelen nodig.
Vanwege de integrale afweging van het begrotingstraject 2021 e.v. zijn deze middelen niet in de begroting opgenomen. Daarom wordt in de komende Kadernota hiervoor een voorstel ingediend. Voor het jaar 2021 is geen monitoring mogelijk.

'Fairtrade gemeente' is een predicaat dat vanuit 3 samenwerkende fairtrade organisaties kan worden toegekend als een gemeente op 6 criteria inzet toont voor fairtrade. Het gaat dan om gemeente in de zin van 'lokale gemeenschap', niet enkel 'gemeentelijke overheid'. Wij onderzoeken of er in de lokale samenleving animo is voor een werkgroep die fairtrade (en het behalen van het predicaat) wil oppakken.
Fairtrade nemen wij op in ons gemeentelijke inkoopbeleid, mogelijk onder het bredere vaandel van 'maatschappelijk verantwoord ondernemen'. Het facet fairtrade brengen wij periodiek onder de aandacht van inkopende budgethouders en betrokken in de periodieke peiling rond het inkoopbeleid.

Om een Fairtrade Gemeente te worden is in 2019 de werkgroep Fairtrade Gemeente Zevenaar opgericht (gelieerd aan de Wereldwinkel in Zevenaar). De werkgroep ontfermt zich over het behalen en in stand houden van het predicaat Fairtrade Gemeente voor de gemeente Zevenaar. Nader onderzoek volgt in  de 2e helft van 2021 (studenten). De resultaten uit dit nadere onderzoek zijn de input voor het vervolg in 2022.

In de Warmtevisie en het uitvoeringsprogramma (vastgesteld in 2019) staat beschreven hoe we onze gemeente aardgasvrij willen maken. Hiervoor worden verschillende projecten uitgevoerd.

Specificatie van de bovenstaande totaalbedragen is als volgt:
- Vervolg Wijk van de toekomst € 75.000 in 2022.
- Warmtenet stad Zevenaar € 190.000 in 2022.
- Betaalbaarheid  € 75.000 in 2022.

Wijk van de Toekomst – Angerlo (vervolg)
In 2019 is de Warmtevisie vastgesteld dat het kader is voor het aardgas vrij maken van Zevenaar. In Angerlo is de pilot Wijk van de Toekomst gestart. Het Wijktransitieplan is/wordt medio zomer 2021 opgeleverd (en gaat voor besluitvorming naar de raad). Daarna wordt samen met de inwoners van Angerlo en andere stakeholders het proces Wijkuitvoeringsplan opgestart. Voor begeleiding/coaching en inhuur van technische/juridische kennis is procesgeld nodig, hiervoor is een subsidie aangevraagd (het is nog niet duidelijk of het gehonoreerd wordt). Wij vragen hiervoor een bedrag van € 75.000 in 2022.

Warmtenet stad Zevenaar
In 2020 is samen met de woningbouwcorporatie en de provincie het plan van aanpak (fase 3A) opgesteld om tot een intentieovereenkomst te komen (fase 3B). We verwachten de intentieovereenkomst eind 2021 vast te stellen.  
Hierna gaan we door met fase 4, het komen tot een Samenwerkingsovereenkomst (SOK). Voor dit proces vragen wij een budget van € 190.000. Dit budget gebruiken wij voor een projectleider, juridische deskundigheid (contracten en aanbesteding), technisch advies e.d..

Betaalbaarheid
Het uitfaseren van aardgas is naast een technisch vraagstuk ook een sociaal en financieel vraagstuk dat de nodige inzet vergt. Onderzoek naar financiële pakketten/arrangementen is nodig om de transitie betaalbaar voor de inwoners te houden. Hierbij is Angerlo een pilot, waarbij de uitrol naar heel Zevenaar mogelijk is. Hiervoor wordt een Europese subsidie aangevraagd. Mocht de subsidie niet gehonoreerd worden blijft het een vraagstuk. Wij vragen uw raad om een bedrag van € 75.000 beschikbaar te stellen voor 2022.

Wij zetten extra in op het uitvoeren van het Gelders Energieakkoord.

De Routekaart is een uitvoeringsagenda met verschillende projecten die bijdragen aan de CO2-reductie en om energieneutraal te worden. Wij streven er naar om al in 2040 energieneutraal te zijn. Dit doen we onder andere door het professionaliseren van het Energieloket Zevenaar om nog beter de inwoner te bereiken, maar ook door een duurzaamheidsfonds waar initiatieven van derden gebruik van kunnen maken.

In het kader van de ambitie ‘energie- en CO2-neutrale samenleving 2040’, wil gemeente Zevenaar in samenwerking met gemeenten Westervoort, Duiven en Doesburg de ‘Kids groen en duurzaam campagne’ organiseren. Het doel hiervan is om kinderen op jonge leeftijd (basis- en voortgezet onderwijs) in een ontspannen sfeer te betrekken bij thema’s als klimaat, natuur, duurzaamheid en circulariteit. De kinderen van nu zijn immers de vormgevers van de toekomst. Middels een Liemers brede ‘Kids groen en duurzaam campagne 2022’ worden kinderen maar ook ouders, buren en leeftijdsgenoten aangesproken (Kids-do boek).

Ook de Groene Metropool regio Arnhem Nijmegen (voorheen Regio Arnhem Nijmegen) staat voor verschillende opgaven. Eén er van is om in 2050 energie neutraal te zijn. In dit kader heeft een regionale aanbesteding van energie plaats gevonden, om de levering duurzamer te maken.

Om deze doelstelling te realiseren willen wij de hoeveelheid gescheiden ingezameld GFT- en groenafval verhogen. Om dat te bereiken voeren wij een aparte GFT-container in die wij de inwoners gratis aanbieden. Ook kunnen inwoners groenafval op het aanbiedstation gratis aanbieden. Het aanbieden van restafval gaan wij ontmoedigen door dit minder vaak op te halen.
De aanvullende lasten dekken wij binnen de afvalbegroting en verrekenen we via de afvalstoffenheffing.

Zoals in het Watertakenplan de Liemers 2017-2021 is opgenomen, focussen we serieus op duurzaamheid en klimaatverandering. Bij het ontwerpen en inrichten van zowel (afval)waterketen, watersysteem als openbare ruimte wordt hiermee rekening gehouden. Hierbij zoeken wij nadrukkelijk naar een integrale benadering bij grootonderhoud, reconstructie en nieuwbouw.

De volgende uitgangspunten hanteren wij bij alle plannen met betrekking tot afvalwaterketen, watersysteem en openbare ruimte:

1. Klimaatbestendig inrichten betreffende water, hitte en droogte;
2. Vasthouden, bergen en afvoeren;
3. Beperken wateroverlast in stedelijk gebied;
4. Scheiden bij de bron van hemelwater en vuilwater;
5. Vuilwater wordt via de riolering afgevoerd naar de zuivering;
6. Hemelwater voert bij voorkeur zichtbaar bovengronds af naar oppervlaktewater of bodem;
7. Anticiperen op klimaatverandering door rekening te houden met de verwachte effecten bij het ontwerp en inrichting van (afval)waterketen, watersysteem en openbare ruimte;
8. Milieutechnisch functioneren en oppervlaktewaterkwaliteit mag niet verslechteren ten opzichte van de huidige situatie;
9. Particulieren stimuleren voor meer groen in de tuin, voor hitte en water. Bewoners moeten zich zo veel mogelijk zelf verantwoordelijk voelen voor het verwerken van hemelwater op eigen terrein.

Onlangs is samen met de andere Liemerse gemeenten en het waterschap gestart met het opstellen van het nieuwe Watertakenplan de Liemers 2022 – 2026. Eind dit jaar zal het plan vastgesteld worden door de raad.
Naast de duurzaamheid en klimaatadaptieve maatregelen, krijgt de samengevoegde Rioolbegroting (i.v.m. herindeling) extra aandacht.